Skolioza to temat, który niepokoi wielu rodziców i dorosłych. To schorzenie polegające na trwałym bocznym skrzywieniu kręgosłupa. Dlaczego się pojawia? Jakie ma objawy? Czy jest możliwe jej leczenie i jak przebiega rehabilitacja? Odpowiadamy na te pytania poniżej.
Czym jest skolioza?
Skolioza to trwałe, boczne skrzywienie kręgosłupa, które jest często połączone z rotacją kręgów. Może ona przyjmować różne kształty i rozmiary, a jej stopień nasilenia może być różny.
Przyczyny skoliozy
Skoliozy można podzielić na:
- wrodzone – wynikają z nieprawidłowości w rozwoju kręgów podczas życia płodowego. Może chodzić o półkręgi, kręgi klinowate czy inne wady strukturalne.
- nabyte – mogą być spowodowane różnicami w długości nóg, chorobami neurologicznymi, urazami czy chorobami tkanki łącznej
- Skoliozy idiopatyczne – są to skoliozy o nieznanej przyczynie, stanowią największy odsetek przypadków. Można je dalej podzielić ze względu na wiek, w którym się pojawiają na dziecięce (do 3 roku życia), młodzieńcze (między 4 a 10 rokiem życia), dojrzewające (powyżej 10 roku życia).
Jakie są objawy skoliozy?
Pierwszym i najbardziej oczywistym objawem jest asymetria ciała.
Możemy również zaobserwować, że jedno ramię jest wyżej niż drugie, jedna łopatka jest bardziej wystająca niż druga, biodra mogą być asymetryczne. Po jednej stronie talii pojawia się większy fałd skóry niż po drugiej. Kolejnym objawem może być ból pleców lub zmęczenie po dłuższym siedzeniu lub staniu.
Czy skoliozy można uniknąć?
Skolioz wrodzonych nie da się uniknąć. W przypadku skolioz idiopatycznych i nabytych możliwe jest podjęcie pewnych działań profilaktycznych. Ważne są regularne badania. Szczególnie w wieku rozwojowym dzieci powinny być regularnie kontrolowane pod kątem ewentualnych skrzywień kręgosłupa. Regularna aktywność fizyczna, która wzmacnia mięśnie pleców, może pomóc w prewencji skoliozy.
Istotna jest właściwa postawa podczas siedzenia, odpowiednio dostosowane krzesło i biurko, noszenie plecaka na obu ramionach – to wszystko ma znaczenie w kontekście profilaktyki. Nie bez znaczenia jest świadomość problemu i wiedza na temat skoliozy, które pozwalają na wczesne wykrycie i interwencję.
Leczenie skoliozy
Leczenie zależy od stopnia skrzywienia i wieku pacjenta. W przypadku łagodnych skolioz, lekarze mogą jedynie obserwować rozwój skrzywienia.
Noszenie specjalnych gorsetów może zapobiegać postępowaniu skoliozy. Ortezy są najskuteczniejsze w przypadku dzieci, które nadal rosną.
W skrajnych przypadkach, gdy skrzywienie jest duże i grozi powikłaniami, konieczna może być interwencja chirurgiczna.
Rehabilitacja w skoliozie
Rehabilitacja to kluczowy element w leczeniu skoliozy, zwłaszcza w przypadkach łagodnych i umiarkowanych.
Fizjoterapia skupia się na:
- korekcie postawy: ćwiczenia, które uczą prawidłowego ustawienia kręgosłupa i wzmocnienia mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie postawy
- wzmocnienie mięśni – ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców, brzucha i bioder pomagają w utrzymaniu kręgosłupa w prawidłowej postaci
- zwiększenie elastyczności – ćwiczenia rozciągające mogą pomóc w zwiększeniu zakresu ruchu i zmniejszeniu dyskomfortu
- oddychanie – techniki oddychania mogą pomóc w rozciągnięciu kręgosłupa i poprawie funkcji płuc, które mogą być ograniczone z powodu skoliozy
- edukacja – rozumienie skoliozy, jej przyczyn i sposobów radzenia sobie z nią jest kluczowe dla skutecznego leczenia.
Techniki rehabilitacyjne
Wśród technik stosowanych w fizjoterapii w przypadku skoliozy można wymienić:
- Metoda Schrotha to technika opierająca się na indywidualnie dobranych ćwiczeniach, które mają na celu zrównoważenie napięcia mięśniowego i korektę postawy
- ćwiczenia pilates mogą pomóc wzmocnić mięśnie tułowia i poprawić ogólną postawę ciała
- terapia manualna polega na manualnym wpływaniu na tkanki pacjenta w celu poprawy mobilności stawów i mięśni.
Skolioza to schorzenie, które może wpływać na jakość życia osoby dotkniętej tym problemem. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie i właściwe leczenie. Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w leczeniu skoliozy, a regularne ćwiczenia i terapia mogą przyczynić się do poprawy funkcji kręgosłupa i ogólnego samopoczucia pacjenta. Współpraca z wykwalifikowanym fizjoterapeutą jest niezbędna dla skuteczności leczenia i zapewnienia najlepszych możliwych wyników.